3d-model in risicogestuurd onderzoek
ARTIKEL
Om optreden van risico’s te beperken en zoveel mogelijk te voorkomen kan (bodem-)onderzoek het beste risicogestuurd worden uitgevoerd. Zoveel mogelijk zekerheid moet ontstaan rond Issues als de milieuhygiënische kwaliteit, grondmechanische eigenschappen zoals draagvermogen, grondwaterstanden, civiel technische herbruikbaarheid van vrijkomende materialen maar ook attributen in de bodem als OCE’s, erfgoed, kabels en leidingen etc.. Risicogestuurd onderzoek doe je iteratief.
Twijfels aan de juistheid en volledigheid van tussentijdse resultaten kunnen aanleiding zijn tot het focussen van vervolgonderzoek op nieuwe issues op verdere verdieping van bodemthema’s. Dit kan resulteren in verschillende risicoprofielen van de bijbehorende bodemthema’s die elk afzonderlijk beschouwd en gewaardeerd dienen te worden.
Onderzoek in de projectfasen
In de verkenningsfase wordt door opdrachtgevers de basis gelegd voor de uitwerking van alternatieven en de besluitvorming inzake nader uit te werken alternatieven en het voorkeursalternatief. Al in deze fase kunnen grondgerelateerde risico’s sturend zijn in de besluitvorming. In de verkennings- en planuitwerkingsfase zijn de besluiten dus sturend voor de beoordeling van risico’s. Het proces van besluitvorming werkt als een trechter en daarom zal de kennisbehoefte voor het risicogestuurde onderzoek eveneens van grof naar fijn evolueren. In de verkenningsfase voldoet wellicht een dossieronderzoek aangevuld met een beperkte validatie met veldonderzoek. Naarmate de planfase vordert en kostenramingen de besluitvorming gaan bepalen wordt de informatiebehoefte concreter en moet bijvoorbeeld de herbruikbaarheid van vrijkomende materialen (zowel geotechnisch als milieuhygiënisch) meer concreet in beeld worden gebracht zodat de uiteindelijke kostenraming binnen de gewenste betrouwbaarheidsmarge komt.
Gebruik BRO
Nu de Basisregistratie Ondergrond (BRO) goed op stoom is komt er een schat aan informatie beschikbaar die gemakkelijk kan worden geordend en daarom in de eerste projectfases al zonder veel inspanning zeer bruikbare informatie oplevert. Dus een goed vertrekpunt voor risicogestuurd onderzoek in een verkennings- en planfase. Voor meer informatie:https://basisregistratieondergrond.nl/
Een mooi voorbeeld van een basis in risicogestuurd onderzoek is de visualisatie van gewoon al vrij beschikbare gegevens op het tracé van de Westfrisiaweg: de N23 Hoorn – Enkhuizen. In een uitgebreide website wordt de vraag beantwoord of visualisatie van deze bodemgegevens voor start van de aanleg het later opgetreden oponthoud had kunnen beperken. Meer informatie.
In dit voorbeeld is op basis van eenvoudig beschikbare informatie een dwarsprofiel getekend dat samenvalt met het tracé van de weg. Uit de vele beschikbare boorprofielen en sondeergrafieken kan per boring worden vastgesteld welke bodemlagen voldoende draagkrachtig zijn, en welke niet. Tussen de beschikbare boorprofielen in wordt geïnterpoleerd.
Op basis van het dwarsprofiel kan worden beoordeeld welke kennisleemtes er zijn: in welke mate moeten interpolaties worden geverifieerd door extra boringen en sonderingen, moeten vertalingen van bodemsoort naar bodemeigenschappen worden geverifieerd door de uitvoering van specifieke tests?
Uiteindelijk kunnen afgeleide kaarten worden gemaakt, bijvoorbeeld: slappe bodemkaarten, bodemverontreinigingskaarten, obstakelkaarten.
Nu door de BRO beschikbare geodata op een handige manier wordt beschikbaar gesteld kan dit inschrijvers in de aanbestedingsfase faciliteren. Maar ondanks dat constateren wij dat die aanbestedingsfase voor sommige projecten (ook die met grote grondrisico’s) eigenlijk nog te kort is voor een goede inschatting van risico’s.
Tips voor risicogestuurd onderzoek
- Orden de beschikbare gegevens (BRO etc) op een zodanige wijze (in een 3D-datamodel) dat deze goed communiceerbaar zijn, ook met betrekkelijke leken. Koppel dit model zo mogelijk (en nodig) met een BIM en/of een module waarmee bijvoorbeeld vergunningsaspecten kunnen worden toegevoegd, of een grondbalans.
- Beschrijf aan de hand van het model de informatiebehoefte en kennisleemtes.
- Start zo vroeg mogelijk met dit datamodel en dicht kennisleemtes met metingen, vooral die welke tijdsafhankelijk zijn zoals stijghoogtes.
- Bespaar niet onnodig op risicogestuurd onderzoek. Over het algemeen betaalt onderzoek zich terug in de uitvoeringsfase met een goedkoper ontwerp en minder kostbare verrassingen.